Zwanger zijn kost energie: organen als hart, nieren en longen moeten harder werken, de gewrichten worden meer belast en met name lage rugspieren en bekkenbodemspieren hebben het zwaarder te verduren. Hierom is fit zijn én blijven van belang. Na de bevalling is het goed om weer te werken aan een vlot herstel, waarbij aandacht besteed wordt aan het opbouwen van conditie en spierkracht, waarbij uiteraard de bekkenbodemspieren niet vergeten mogen worden!
Zwangerschap
De bekkenbodemspieren worden in de zwangerschap meer belast door toename van de buikdruk. Ook zorgen de zwangerschapshormonen voor lichte ‘verweking’ wat inhoud dat gewrichten en spieren wat soepeler worden, dit is van belang voor de bevalling. Door deze veranderde spierspanning rond lage rug en bekken kunnen soms bekkenklachten ontstaan. Ook kunnen in de zwangerschap makkelijker bekkenbodemklachten zoals urineverlies, verzakkingsgevoel of een moeilijke stoelgang (obstipatie) ontstaan. Verantwoord trainen is hierom belangrijk! Hierbij moet aandacht besteed worden aan een goede stabilisatie en coördinatie van lage rug en bekken mét als aan deskundige bekkenbodemtraining gericht op de veranderingen in de zwangerschap.
Oefenen in je zwangerschap
Regelmatige inspanning in de zwangerschap is goed voor jezelf en je kindje. Low impact trainen verbeterd je conditie, is goed voor je hart- en longfunctie en helpt ter voorkóming van zwangerschapsdiabetes. Ook bekkenbodemtraining mag hierbij niet vergeten worden! Ná de bevalling is regelmatige inspanning goed om het herstelproces te versnellen, dit verminderd tevens de kans op depressies. Wél is het belangrijk dat je goed begeleidt wordt.
Bevallen
De bekkenbodemspieren worden in de zwangerschap al aardig belast door toename van de buikdruk, maar met name tijdens de bevalling kan enige spierschade ontstaan. Tijdens de persfase drukt de baby de bekkenbodem iets omlaag: deze spiergroep rekt met iedere perswee langzaam uit. Vaak ontstaat in de persfase wel enige bekkenbodemschade door inknippen (epi) of inscheuren (ruptuur) of door langdurige rek bij lang persen. Hoewel dit oprekken normaal is (fysiologisch) en de eventuele spierschade meestal vlot hersteld, is de stabiliteit van het bekken en de stevigheid van de bekkenbodemspieren na een bevalling enige tijd wat minder. Het is daarom van belang dat je na je bevalling je bekkenbodemspieren weer goed leert gebruiken!
Kraambed
Bekken(bodem)oefeningen zouden door álle kraamvrouwen gedaan moeten worden, ook na een keizersnede of als er geen bekkenbodem klachten lijken te zijn. Er kan hiermee al gewoon in het kraambed gestart worden, afhankelijk van hoe de bevalling is verlopen en hoe de kraamvrouw zich voelt. Bekkenbodem oefeningen moeten goed worden aangeleerd, zeker als er klachten zijn. Dit kan bij een geregistreerd bekkenfysiotherapeut. Een vlot herstel van de bekkenbodemfunctie kan op klachten als urineverlies, verzakkingsgevoel of fecaal verlies verminderen of voorkómen, ook op latere leeftijd.
Bekkenbodemklachten
1/3 van alle vrouwen last heeft van bekkenbodemklachten, met name urineverlies en verzakkingsgevoel. Dat zijn ruim 200.000 vrouwen per jaar! De bekendste bekkenbodemklachten zijn urineverlies en verzakkingsklachten, bij vrouwen in de kraamperiode komt dit 15-30% (urineverlies) en 50% (verzakkingsgevoel) voor. Later neemt dit gelukkig snel af! Het urineverlies is vaak gerelateerd aan buikdruk verhoging (hoesten, niezen, tillen, opstaan) vandaar de naam stress-incontinentie. Verzakkingsklachten herken je aan een moe, zwaar gevoel in de onderbuik en een gevoel ‘of je kruis op je knieën hangt’. Lang staan of zwaar tillen verergerd deze klacht. Ook fecaal verlies kan voorkomen na een bevalling (8%), met name na een ruptuur. Onder fecaal verlies wordt zowel het verlies van windjes bedoeld als het niet goed kunnen ophouden van ontlasting. Dit kan komen door een verminderde functie van de anale kringspier als daar een ruptuur is geweest. Als je hier last van hebt, kun je 4-6 weken na je bevalling specifieke bekkenbodemoefeningen leren bij onze bekkenfysiotherapeuten.
Oefenen na je bevalling
Juist is deze fase van hun even zijn vrouwen zich meer bewust van hun bekkenbodem en staan ze open voor advies over bekkenbodemoefeningen. Bekken- en bekkenbodemoefeningen zouden door álle kraamvrouwen gedaan moeten worden. Je kunt hiermee al starten in je kraambed, afhankelijk van hoe de bevalling is verlopen en hoe de kraamvrouw zich voelt. Ook na een keizersnede moet je letten op je bekkenbodem: hier heeft tijdens de zwangerschap ook druk op gestaan. Als je bij vaginaal baren een forse ruptuur hebt gehad, is vaak de sluitkracht van de anale sluitspier wat verminderd. Dit houdt in dat je meer aandacht moet besteden aan de spieren rond de anus. Goed herstel van de bekkenbodemfunctie na je bevalling verminderd de kans op bekkenbodemklachten op latere leeftijd!
Mamacheck
Na je bevalling kunnen bekkenpijn of bekkenbodemklachten (urineverlies, moeite met plassen of poepen, pijn bij vrijen) nog voorkomen. Als dit na 6 weken niet voldoende is weggetrokken, kun je bij ons langskomen voor een Mamacheck in onze praktijk. De bekkenfysiotherapeut controleert hierbij je bekkenstabilisatie, je diastase (wijking van je buikspieren) en je bekkenbodemfunctie (d.m.v. een inwendig onderzoek). Op www.nvfb.postpartumconsult.nl kun je een vragenlijst invullen om na te gaan of je door je bevalling mogelijk risico loopt op bekkenbodemklachten.
